بی ‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا) بعد از اسلیو معده

آنورکسیا چیست؟

آنورکسیا یا بی ‌اشتهایی عصبی یکی از خطرناک‌ترین اختلالات تغذیه‌ای است. فرد مبتلا، حتی با وزن بسیار پایین، خود را چاق می‌بیند و برای کاهش وزن یا جلوگیری از چاق شدن، دست به رفتارهایی مانند محدود کردن شدید غذا، استفراغ عمدی، استفاده نادرست از ملین‌ها و ورزش بیش از حد می‌زند. این اختلال نه‌ تنها سلامت جسم را تهدید می‌کند، بلکه اثرات عمیقی بر روح و روان فرد نیز برجای می‌گذارد و نیازمند درمان تخصصی است.

دلایل بی اشتهایی عصبی

بی ‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا) یک اختلال پیچیده است که دلایل متعددی در بروز آن نقش دارند. گرچه علت دقیق آن هنوز کاملاً شناخته نشده، اما عوامل زیر در شکل‌گیری این اختلال تأثیرگذار هستند:

• عوامل ژنتیکی: افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات تغذیه‌ای یا بیماری‌های روانی مانند افسردگی دارند، بیشتر در معرض آنورکسیا قرار می‌گیرند.
• عوامل روان‌شناختی: ویژگی‌هایی مانند کمال‌گرایی، اضطراب بالا و تمایل به کنترل افراطی، از ویژگی‌های رایج در افراد مبتلا هستند.
• عوامل محیطی: فشارهای اجتماعی برای لاغر بودن، به‌ویژه از سمت رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، نقش بزرگی در شکل‌گیری این اختلال دارند.
• عوامل بیولوژیکی: عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مثل سروتونین می‌تواند بر اشتها، خلق‌وخو و رفتارهای غذایی تأثیر بگذارد.
• تغییرات زندگی و استرس‌های شدید: وقایعی مانند جدایی والدین، مهاجرت، یا از دست دادن عزیزان ممکن است آغازگر بروز این اختلال باشند.

علائم آنورکسیا

بی ‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا یک اختلال جدی در خوردن است که به ‌شدت بر سلامت جسمی و روانی فرد تأثیر می‌گذارد. این اختلال با ترس شدید از افزایش وزن و محدودیت غذایی افراطی همراه است و علائم آن معمولاً در قالب فیزیکی، رفتاری و روانی بروز پیدا می‌کند. اگر ساکن تهران هستید، برای درمان چاقی مفرط به دکتر ناصر ملک پور بهترین جراح چاقی مراجعه کرده و طبق دستورات پزشک، به درمان آن بپردازید.

علائم آنورکسیا بصورت فیزیکی

نشانه‌های فیزیکی این اختلال به ‌دلیل گرسنگی مداوم پدیدار می‌شوند و در صورت نادیده‌گرفتن، ممکن است خطرات جدی برای سلامت ایجاد کنند:

علائم آنورکسیا بصورت رفتاری

رفتارهای فرد مبتلا اغلب نشان‌دهنده وسواس شدید نسبت به غذا، وزن و تصویر بدن هستند. این علائم رفتاری شامل موارد زیر می‌شوند:

• حذف وعده‌های غذایی و امتناع از غذا خوردن در حضور دیگران
• علاقه افراطی به پختن غذا برای دیگران ولی خودداری از خوردن
• انتخاب غذاهای سفت یا کم‌کالری، جویدن و تف کردن غذا
• وسواس در وزن‌کشی، نگاه مداوم در آینه و شکایت از چاق بودن
• استفاده از چندین لایه لباس برای پنهان کردن لاغری
•  انزواطلبی، کاهش احساسات و کاهش میل جنسی
• تحریک‌پذیری، بی‌خوابی و کاهش تمرکز

تست بی‌اشتهایی عصبی

تشخیص دقیق آنورکسیا نیازمند بررسی‌های پزشکی و روان‌شناختی است. پزشکان معمولاً از مجموعه‌ای از تست‌ها و ارزیابی‌ها استفاده می‌کنند، مانند:

• آزمایش خون: برای بررسی سطح مواد معدنی، الکترولیت‌ها، عملکرد کبد و کلیه
• نوار قلب (ECG): برای بررسی بی‌نظمی‌های قلبی ناشی از کم‌وزنی یا سوءتغذیه
• تست تراکم استخوان: جهت بررسی احتمال پوکی استخوان به‌دلیل کمبود مواد مغذی
• مصاحبه‌های روان‌شناختی: برای ارزیابی نگرش فرد به غذا، بدن و الگوهای رفتاری تغذیه‌ای

بی اشتهایی عصبی بعد از عمل اسلیو معده

بی ‌اشتهایی عصبی بعد از عمل اسلیو معده یکی از عوارض جدی ولی پنهان جراحی اسلیو معده است که می‌تواند سلامت جسمی و روانی فرد را به خطر بیندازد. کاهش وزن سریع، رژیم سخت‌گیرانه و وسواس فکری نسبت به ظاهر بدن ممکن است باعث شود فرد به ‌تدریج دچار ترس شدید از غذا خوردن شود.

این حالت می‌تواند با کاهش شدید وزن، ضعف عمومی، بی‌خوابی، تحریک‌پذیری، انزوا و وسواس نسبت به وزن همراه باشد. اگر قبل از عمل زمینه اختلالات غذایی وجود داشته باشد یا فرد حمایت عاطفی کافی دریافت نکند، احتمال بروز آنورکسیا به ‌مراتب بیشتر خواهد بود. بهتر است برای جلوگیری از بی اشتهایی عصبی بعد از اسلیو معده، حتما رژیم غذایی بعد از جراحی اسلیو معده را به درستی رعایت کنید.

درمان بی اشتهایی عصبی

بی ‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا، یک اختلال پیچیده تغذیه‌ای و روانی است که برای درمان آن، رویکردی چندبعدی و تیمی ضروری است. روند درمان شامل بازگرداندن سلامت جسمی، تغییر رفتارهای تغذیه‌ای و اصلاح دیدگاه‌های منفی نسبت به بدن و وزن است. درمان موفق معمولاً ترکیبی از مداخلات پزشکی، روان‌شناختی، تغذیه‌ای و دارویی است.

درمان پزشکی

درمان تغذیه ‌ای

یکی از ارکان اصلی درمان آنورکسیا، همکاری با متخصص تغذیه است. این متخصص به بیمار کمک می‌کند تا به ‌تدریج برنامه‌ای متعادل و مناسب برای تغذیه‌اش ایجاد کند. تمرکز این مرحله بر افزایش تدریجی کالری دریافتی، معرفی مجدد گروه‌های غذایی ممنوع‌شده، کاهش وسواس نسبت به غذا و بازگشت وزن بدن به محدوده‌ی طبیعی است. آموزش بیمار درباره ارزش غذایی خوراکی‌ها، از گام‌های مهم در تغییر نگرش او نسبت به غذا محسوب می‌شود.

روان ‌درمانی

از آنجا که آنورکسیا ریشه‌های روانی عمیقی دارد، درمان‌های روان‌شناختی نقش کلیدی در روند بهبود ایفا می‌کنند.

درمان شناختی -رفتاری (CBT):	به بیمار کمک می‌کند تا افکار مخرب درباره بدن، غذا و ارزشمندی خود را شناسایی و اصلاح کند.
خانواده‌ درمانی:	این روش برای نوجوانان بسیار مؤثر است، زیرا خانواده می‌تواند نقش حمایتی قدرتمندی در فرآیند درمان ایفا کند.
درمان فردی یا گروهی:	برای کاهش انزوا، تقویت اعتماد به نفس و مقابله با اضطراب‌های زمینه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دارو درمانی

اگرچه دارو به‌ تنهایی درمان مؤثری برای آنورکسیا نیست، اما می‌تواند به مدیریت اختلالات همزمان مانند اضطراب، افسردگی یا وسواس فکری کمک کند. داروهایی مانند فلوکستین یا سایر داروهای ضدافسردگی معمولاً تحت نظر روانپزشک تجویز می‌شوند. این داروها در کاهش افکار منفی و تثبیت خلق‌وخو مؤثرند و به روان‌درمانی کمک می‌کنند تا اثربخشی بیشتری داشته باشد.

عوارض بی اشتهایی عصبی

بی ‌اشتهایی عصبی در بلندمدت می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی شود که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

پیشگیری از بی اشتهایی عصبی

اگرچه راه قطعی برای پیشگیری از بی ‌اشتهایی عصبی وجود ندارد، اما افزایش آگاهی عمومی و شناسایی زودهنگام علائم می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت آن داشته باشد. آموزش درباره تصویر بدنی واقع‌ بینانه، کاهش تأثیر منفی رسانه‌ها، و پرهیز از مقایسه با الگوهای غیر واقعی، به ویژه در نوجوانان، بسیار مؤثر است. پزشکان نیز با طرح پرسش‌هایی درباره عادات غذایی و رضایت از ظاهر در ویزیت‌های معمول، می‌توانند زنگ خطرهای اولیه را شناسایی کنند.

سوالات متداول درباره بی اشتهایی عصبی

کلام آخر

بی ‌اشتهایی عصبی اختلالی پیچیده و چند وجهی است که نه ‌تنها جسم، بلکه روان فرد را نیز درگیر می‌کند. تشخیص زودهنگام، حمایت خانواده و درمان‌های تخصصی می‌توانند نقش مهمی در بهبود فرد داشته باشند. بازگشت به زندگی سالم نیازمند صبوری، مراقبت حرفه‌ای و پذیرش خود است. اگرچه روند درمان ممکن است طولانی باشد، اما با همراهی یک تیم درمانی مناسب، امکان بازیابی سلامت جسمی و روانی کاملاً فراهم است.