جراحی عروق چیست؟ [انواع جراحی عروق]

بیماری عروقی چیست؟

رگ‌های خونی ما وظیفه دارند خون را در سراسر بدن حمل کنند و اکسیژن و مواد مغذی را به سلول‌های بدن ما برسانند. اما گاهی به علت ضربه شدید، سیگار کشیدن مکرر، فشار خون و کلسترول بالا، سکته مغزی، دیابت یا سندرم متابولیک، عملکرد طبیعی این عروق مختل می‌شود. به‌طوری که تغییر در وضعیت رگ‌های خونی، خطر سکته مغزی، حملات قلبی و آسیب جدی به بافت بدن به شکل زخم یا قانقاریا (مرگ بافت به دلیل جریان ناکافی خون) را افزایش می‌دهد. به همین دلیل تشخیص و درمان به موقع انواع بیماری های عروقی اهمیت بالایی دارد.

جراحی عروق چیست؟

گاهی متخصص جراحی عروق بعد از معاینه و بررسی شرایط بیمار، تشخیص می‌دهد که تغییر شیوه زندگی و مصرف داروها برای برطرف کردن مشکل عروق خونی کافی نیست. بنابراین ممکن است برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط، به جراحی نیاز داشته باشید.

در عمل عروق، پزشک با کمک ابزارهای مخصوصی مانند کاتتر، استنت و…، انسداد رگ را برطرف می‌کند یا با پیوند یک رگ جدید، مسیر تازه‌ای برای جریان خون ایجاد می‌کند. در ادامه، انواع روش‌های جراحی عروق را بررسی می‌کنیم.

انواع جراحی عروق

امروزه پزشکان از روش‌های مختلفی برای عمل عروق در تهران و رفع مشکل گرفتگی رگ‌های خونی استفاده می‌کنند. دو نوع اصلی جراحی عروق عبارتند از: جراحی عروق باز و جراحی اندوواسکولار.

• جراحی عروق: جراحی باز: در جراحی عروق باز (روش سنتی)، جراح برش‌هایی را برای رسیدن به رگ‌های خونی ایجاد می‌کند.
• جراحی عروق: جراحی اندوواسکولار: این روش جدیدتر بوده و عوارض کمتری دارد. در این عمل، جراح عروق با یک سوزن مخصوص سوراخ‌هایی را در شریان ایجاد کرده و بعد با کاتتر (یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر) را از این سوراخ‌ها به رگ وارد می‌کند. این شیوه درمانی، دوره بستری کوتاه‌تری دارد.

جراحی عروق CVC چیست؟

جراحی عروق CVC یا کارگذاری کاتتر ورید مرکزی، روشی پزشکی است که طی آن یک لوله انعطاف‌پذیر در یکی از سیاهرگ‌های بزرگ بدن مانند ورید ژوگولار، ساب‌کلاوین یا فمورال قرار داده می‌شود. این کاتتر امکان دسترسی مستقیم و طولانی‌مدت به سیستم خون‌رسانی را فراهم می‌کند تا داروها، مایعات، مواد مغذی یا فرآورده‌های خونی به راحتی تزریق شوند و حتی نمونه خون نیز از همان مسیر گرفته شود. CVC بیشتر برای بیمارانی استفاده می‌شود که نیاز به درمان‌های طولانی‌مدت دارند. هرچند این روش خطراتی مثل عفونت یا لخته را به همراه دارد اما مزایای آن در کاهش درد ناشی از تزریقات مکرر بسیار قابل توجه است.

انواع جراحی عروق با کاتتر ورید مرکزی

انواع جراحی عروق با کاتتر ورید مرکزی برای ایجاد دسترسی مطمئن به رگ‌های بزرگ بدن و درمان بیماری‌های مختلف به کار می‌روند. هر روش با توجه به شرایط بیمار و نوع درمان انتخاب می‌شود.

• PICC: لوله‌ای باریک است که از بازو وارد شده و تا ورید بزرگ نزدیک قلب پیش می‌رود. این روش معمولاً با هدایت سونوگرافی انجام می‌شود و نیاز به مراقبت‌های روزانه مانند شستشو و تعویض پانسمان دارد.
•  پورت (درگاه کاشته‌شده): دستگاهی کوچک است که زیر پوست، اغلب در قفسه سینه قرار می‌گیرد. امکان استفاده طولانی‌مدت دارد و برای تزریق دارو یا خون‌گیری مناسب است، بدون اینکه به مراقبت مداوم نیاز داشته باشد.
• CVC تونلی: این کاتتر از زیر پوست در قفسه سینه عبور کرده و انتهای آن در نزدیکی قلب قرار می‌گیرد. برای درمان‌های کوتاه یا بلندمدت کاربرد دارد اما احتمال عوارضی مانند خونریزی یا شکستگی لوله در آن خواهد بود.
• جراحی اندوواسکولار: روشی کم‌تهاجمی است که با یک برش کوچک در نزدیکی ران انجام می‌شود. کاتتر با کمک تصویربرداری به محل آسیب دیده هدایت شده و اقداماتی مثل آنژیوپلاستی، استنت‌گذاری یا آمبولیزاسیون انجام می‌گیرد. این روش به دلیل درد کمتر، برش کوچک‌تر و زمان بهبودی سریع‌تر نسبت به جراحی باز ترجیح داده می‌شود.

روش های تشخیص نیاز به جراحی عروقی

• معاینه فیزیکی: بررسی نبض، تورم، درد و تغییر رنگ پوست برای شناسایی مشکلات عروقی.
• آزمایش خون: کمک به تشخیص کم‌خونی، عفونت و فاکتورهای خطر.
• نوار قلب  (ECG): ارزیابی فعالیت الکتریکی قلب و بررسی ریتم غیرطبیعی.
• اکوکاردیوگرافی (اکو): بررسی عملکرد و ساختار قلب با امواج صوتی.
• سونوگرافی عروقی: شناسایی انسدادها و اختلال جریان خون در رگ‌ها.
• آنژیوگرافی: استفاده از کاتتر و ماده حاجب برای مشاهده انسداد عروق.
• سی‌تی آنژیوگرافی  (CCTA): روش غیرتهاجمی برای بررسی عروق کرونر با سی‌تی‌اسکن.
• تست ورزش: ارزیابی واکنش قلب در حین فعالیت بدنی.
• تست شیب  (Tilt Test): بررسی علت غش و پاسخ قلب به تغییر وضعیت بدن.
• مانیتور هولتر: پایش طولانی‌مدت فعالیت قلب در طول شبانه‌روز.
• رادیوگرافی قفسه سینه: بررسی اندازه قلب و عروق بزرگ.
• ام‌آر‌آی (MRI): ارائه تصاویر دقیق از عروق و بافت‌های بدن برای تشخیص بهتر.

جراحی عروق چه بیماری هایی را درمان می کند؟

در جراحی عروق، طیف وسیعی از بیماری‌های جدی و شایع درمان می‌شوند که هر کدام در صورت بی‌توجهی می‌توانند مشکلات خطرناکی ایجاد کنند:

• لخته‌های خونی: ایجاد لخته و یا جابه‌جایی لخته در رگ‌ها که خطر انسداد جریان خون را دارد و نیازمند مداخله جراحی است.
• بیماری‌های عروقی ناشی از دیابت: از جمله زخم‌های دیابتی در ناحیه پاها که به علت آسیب رگ‌ها ایجاد شده و جراحی عروق می‌تواند در بهبود آن مؤثر باشد.
• بیماری عروق کلیوی: تنگی یا انسداد رگ‌های کلیه که به افزایش فشار خون و نارسایی کلیه منجر می‌شود.
• سندرم خروجی قفسه سینه (TOS): فشردگی رگ‌ها و اعصاب در ناحیه قفسه سینه که باعث درد، ضعف و بی‌حسی دست و بازو می‌شود.

درمان سه بیماری مهم با جراحی عروق

همانطور که در بخش قبل ذکر کردیم، بسیاری از بیماری‌ها را می‌توان از طریق انجام عمل عروق درمان نمود؛ از جمله سه بیماری مهمی که از این طریق درمان‌می‌شوند عبارتند از:

• آنژیوپلاستی با بالون و استنت‌گذاری: در این روش، پزشک کاتتر را به شریانی که دچار گرفتگی شده، وارد می‌کند. در ابتدای این لوله، یک بالون کوچک قرار گرفته و بعد از ورود لوله به رگ، پزشک بالون را باد می‌کند تا انسداد شریان را باز کند. گاهی ممکن است پزشک برای باز نگه داشتن رگ، از لوله توری کوچکی به اسم استنت نیز کمک بگیرد.
• عمل جراحی بای پس (پیوند رگ برای دور زدن مسیر مسدود شده): اگر رگ خونی تقریباً مسدود شده باشد، پزشک جراحی بای پس را توصیه می‌کند. در این عمل، جراح با پیوند رگ مصنوعی یا رگ خونی سالم از قسمت دیگر بدن، مسیر جدیدی را در اطراف شریان مسدود شده ایجاد می‌کند.
• آتروکتومی: این شیوه کمتر استفاده می‌شود. در این عمل، جراح از کاتتر برای وارد کردن یک دستگاه کوچک برای تراشیدن و خرد کردن پلاک‌های چربی استفاده می‌کند.

عارضه واریس

چه زمانی برای درمان مشکلات عروقی به جراحی نیاز است؟

اینکه برای مشکلات عروقی به جراحی نیاز دارید یا خیر، به نوع و شدت مشکلتان بستگی دارد. اگر بیماری عروقی زود تشخیص داده شود، می‌توانید با رعایت توصیه‌های پزشک در مورد تغییر سبک زندگی (مثل پیاده‌روی منظم) و مصرف دارو (آسپرین، استاتین‌ها و…) درمان شوید. با این‌ حال، در برخی موارد، عمل عروق می‌تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد، درد را کاهش دهد و از بروز مشکلات جدی‌تری مانند حمله قلبی و سکته مغزی جلوگیری کند.

در صورت مشاهده و تجربه علائم زیر، شاید لازم باشد عمل عروق انجام دهید:

• پا دردهای مکرر هنگام راه رفتن؛
• تورم مزمن ساق پا؛
• زخم‌های پوستی وریدی؛
• درد ناگهانی و شدید در شکم و کمر؛
• احساس ضعف، بی‌حسی یا گزگز ناگهانی در یک طرف بدن.

توجه داشته باشید که داشتن این علائم به تنهایی به معنای آن نیست که الزاماً باید جراحی کنید. بلکه فقط هشداری است که برای بررسی وضعیت سلامت بدن خودتان اقدامی انجام دهید. پیشنهاد ما این است که در صورت داشتن این علائم، برای تشخیص دقیق بیماری، به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با معاینه و بررسی علائمتان، آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهد و بهترین روش درمانی را برای شما تجویز می‌کند.

بهترین دکتر برای جراحی عروق

بهترین جراح عروق در تهران کسی است که علاوه بر تجربه بالینی گسترده، دانش به‌روز و مهارت‌های فوق تخصصی نیز داشته باشد. دکتر ناصر ملک‌پور یکی از برجسته‌ترین جراحان عروق و اندوواسکولار در ایران است که با داشتن فلوشیپ جراحی عروق و همچنین فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، توانسته خدمات بی‌نظیری در این حوزه ارائه دهد. دکتر ملک‌پور، استاد تمام دانشگاه و رئیس بخش جراحی عمومی بیمارستان شهید مدرس هستند و سال‌ها تجربه در آموزش و انجام جراحی‌های پیچیده دارند.

مراقبت های بعد از جراحی عروق

مراقبت‌های بعد از جراحی عروق دست و پا، بسته به نوع عمل متفاوت است. به‌ طور کلی بعد از جراحی عروق، باید موارد زیر را رعایت کنید:

• از فعالیت‌های شدید فیزیکی پرهیز کنید و به تدریج سطح فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
• داروهای ضددرد را طبق نظر پزشک مصرف کنید.
• از شنا کردن در هفته‌های اول اجتناب کنید.
• جوراب‌های جذب و مخصوص بپوشید.
• هنگام دراز کشیدن، پاهای خود را در سطح بالاتری از بدن قرار دهید.
• خواب کافی داشته باشید و استرس خود را کنترل کنید.

بعد از عمل عروق توصیه می‌شود هر شش ماه یک بار یا به‌صورت سالانه، وقت معاینه حضوری گرفته و معاینه شوید. اگر جراحی واریس انجام داده‌ای، درباره مراقبت های بعد از عمل واریس بیشتر بخوانید.

جراحی عروق دست

گاهی به دلیل انسداد رگ‌ها در ناحیه دست، جریان خون کاهش یافته و مشکلاتی مانند درد یا آسیب بافتی ایجاد می‌شود. این وضعیت اغلب ناشی از تجمع چربی یا بیماری‌های عروقی است. در چنین شرایطی، جراحی عروق دست برای بازسازی مسیر خون و بهبود خون‌رسانی انجام می‌شود تا عملکرد طبیعی دست بازگردد و از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری شود.

جراحی عروق پا

برای بهبود جریان خون در اندام‌های تحتانی، پزشکان از روش‌های کم‌تهاجمی و دقیق استفاده می‌کنند. در این فرآیند، یک لوله باریک وارد شریان آسیب‌دیده شده و با کمک تصویربرداری هدایت می‌شود تا محل تنگی یا انسداد مشخص گردد. سپس بالون یا استنت برای باز کردن رگ به کار می‌رود. این روش که به عنوان جراحی عروق پا شناخته می‌شود، اغلب با بی‌حسی موضعی انجام شده و به بیمار کمک می‌کند بدون احساس درد، جریان خون طبیعی در پاهایش بازیابی شود.

هزینه جراحی عروق

میزان پرداختی برای جراحی‌ های عروقی به عوامل مختلفی وابسته است و نمی‌توان یک رقم ثابت برای همه بیماران در نظر گرفت. محل جغرافیایی و نوع مرکز درمانی نقش مهمی در تعیین قیمت دارد، چرا که هزینه‌ها در بیمارستان‌های خصوصی معمولاً بالاتر از مراکز دولتی است. همچنین نوع بیمه و میزان پوشش آن می‌تواند بار مالی را تا حد زیادی کاهش دهد. پیچیدگی عمل، مدت زمان جراحی و استفاده از ابزارهایی مانند استنت نیز بر مبلغ نهایی اثر می‌گذارد. علاوه بر این، مراقبت‌های پس از عمل، داروها و خدمات تیم پزشکی از عوامل مهم در برآورد هزینه جراحی عروق محسوب می‌شوند.

خطرات و عوارض عمل عروق

مانند همه جراحی‌های دیگر، جراحی عروق نیز ممکن است خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد که از جمله آن‌ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خون‌ریزی
• عفونت
• لخته شدن خون
• آسیب عروق خونی یا عصبی
• حمله قلبی
• سکته
• آسیب کلیه
• آسیب عصبی

لازم به ذکر است که معمولاً افراد سیگاری، چاق و مبتلا به بیماری‌های مزمن (مشکل ریوی، دیابت یا بیماری‌هایی از این دست) بیشتر در معرض خطر این عوارض هستند.

دقت داشته باشید در صورت مراجعه به یک جراح متخصص و دریافت مشاوره با وی، در صورتی که این عوارض برای شما محتمل باشد حتماً از آن مطلع خواهید. هر چند عمل عروق نیز می‌تواند در مواردی با عوارض همراه باشد، اما با انتخاب جراح عروق مجرب و ماهر، احتمال خطا تا حد زیادی کاهش می‌یابد. چراکه جراح معتبر تمام خطرات و مزایای این روش را ارزیابی می‌کند و فقط درصورتی‌ که مطمئن شود شما کاندیدای مناسبی برای عمل عروق هستید، این عمل را توصیه می‌کند.

سوالات متداول درباره جراحی عروق

جمع‌بندی

در این مقاله تلاش کردیم درباره جراحی عروق، اطلاعات کاملی را در اختیارتان قرار دهیم. همان‌طور که اشاره کردیم، دو نوع کلی جراحی عروق وجود دارد: اندوواسکولار و عمل باز. اگر در حال حاضر با مشکلات عروقی درگیر شده و به دنبال درمان هستید، می‌توانید با شماره‌های مطب دکتر ناصر ملک پور تماس گرفته و وقت مشاوره حضوری را دریافت کنید.