واریس عنکبوتی یکی از شایعترین مشکلات پوستی و عروقی است که بیشتر در ناحیه پاها و گاهی روی صورت دیده میشود. این رگهای نازک و بنفشرنگ، شبیه تار عنکبوت روی پوست ظاهر میشود و اگرچه معمولا خطرناک نیست، اما از نظر زیبایی و گاهی احساس سنگینی یا سوزش میتواند آزاردهنده باشد. عوامل مختلفی مثل ژنتیک، ایستادن طولانیمدت، تغییرات هورمونی یا افزایش سن در بروز رگ های عنکبوتی نقش دارد.
در ادامه این مطلب، به صورت کامل درباره علت، علائم، راههای پیشگیری و درمان واریس عنکبوتی صحبت میکنیم؛ پس تا انتها همراه ما باشید.

واریس عنکبوتی پا چیست؟
واریس عنکبوتی پا نوعی اتساع سطحی رگهای خونی است که معمولا درست زیر پوست دیده میشود. این رگها ظاهری شبیه تار عنکبوت یا شاخههای نازک دارد و رنگ آنها غالبا قرمز، آبی یا بنفش است. برخلاف واریسهای بزرگتر که برجسته و پیچخورده است، رگ های عنکبوتی صافتر و ظریفتر به نظر میرسد. اگرچه این نوع واریس معمولا مشکل خطرناکی نیست، اما میتواند نشانهای از ضعف جریان خون در اندام تحتانی باشد و در برخی افراد باعث احساس خستگی یا سوزش در پاها شود.
برای دریافت مشاوره و نوبت معاینه فرم زیر را پر کنید.
علت نمایان شدن واریس عنکبوتی
نمایان شدن واریس عنکبوتی اغلب نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و تغییرات فیزیولوژیکی در بدن است. در واقع زمانی که جریان خون در رگهای سطحی دچار اختلال میشود یا دیواره رگها استحکام خود را از دست میدهد، این رگهای نازک و رنگی روی پوست ظاهر میشود. بر اساس مطالعات، مهمترین علل آن عبارتاند از:
- وراثت: ژنتیک نقش اصلی را دارد. اگر والدین یا بستگان نزدیک به واریس مبتلا باشند، احتمال بروز رگ های عنکبوتی در شما بیشتر است.
- ایستادن یا نشستن طولانی مدت: شغلهایی که نیاز به ماندن در یک وضعیت ثابت برای مدت طولانی دارد، باعث افزایش فشار در رگهای پا و ایجاد واریس میشود. تاثیر ایستادن و نشستن طولانی بر واریس بسیار زیاد است.
- تغییرات هورمونی: در دوران بارداری، یائسگی یا مصرف داروهای هورمونی، سطح استروژن بالا میرود و موجب شل شدن دیواره رگها و واریس بارداری میشود.
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، انعطافپذیری رگها کاهش مییابد و عملکرد دریچههای وریدی ضعیفتر میشود.
- چاقی و اضافه وزن: وزن زیاد، فشار مضاعفی به پاها وارد میکند و جریان طبیعی خون را مختل میسازد.
- قرار گرفتن در معرض آفتاب: در نواحی صورت، به ویژه روی گونهها و بینی، نور مستقیم خورشید میتواند باعث گشاد شدن مویرگهای سطحی شود.
- آسیب یا ضربه به پوست: صدمات یا جراحیها ممکن است باعث گسستگی مویرگهای ریز و ظاهر شدن رگهای عنکبوتی در محل آسیب شود.
علائم رگ های عنکبوتی چیست؟
رگهای عنکبوتی معمولا در نگاه اول با ظاهر خاص خود شناخته میشود، اما در برخی افراد، علاوه بر تغییرات ظاهری، علائم دیگری هم همراه آن دیده خواهد شد. این نشانهها بسته به شدت درگیری رگها و وضعیت جریان خون در بدن میتواند متفاوت باشد. طبق شایعترین علائم واریس عنکبوتی عبارتاند از:

- بارزترین نشانه، خطوط ظریف قرمز، بنفش یا آبیرنگی است که شبیه تار عنکبوت در سطح پوست (معمولا روی پاها یا صورت) دیده میشود.
- به ویژه در پایان روز یا پس از ایستادن طولانی مدت، برخی افراد احساس خستگی یا ضعف در پاهای خود دارند.
- گاهی تجمع خون در رگهای سطحی باعث تحریک پوستی و خارش میشود.
- در مراحل اولیه، ممکن است فرد دچار ورم خفیف و احساس فشار در ناحیه مبتلا شود.
- در موارد مزمنتر، رنگ پوست در اطراف رگهای آسیبدیده ممکن است کمی تیرهتر شود. برخی بیماران از کرامپهای عضلانی شبانه در پاها شکایت دارند که میتواند با اختلال جریان خون مرتبط باشد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به رگ های عنکبوتی قرار دارند؟
بر اساس تحقیقات علمی، هر فردی ممکن است دچار واریس عنکبوتی شود. اما برخی افراد به دلایل ژنتیکی، هورمونی یا سبک زندگی، بیشتر در معرض بروز این مشکل قرار دارند. در واقع، ترکیب عوامل ارثی و محیطی تعیین میکند که چه کسانی احتمال بیشتری برای ابتلا دارند. در ادامه مهمترین گروههای در معرض خطر را معرفی میکنیم:
- افرادی با سابقه خانوادگی واریس: ژنتیک نقش قابلتوجهی دارد. اگر والدین یا خواهر و برادر شما دچار واریس یا رگهای عنکبوتی باشد، احتمال بروز آن در شما بیشتر است.
- خانمها: به دلیل نوسانات هورمونی در دوران بارداری، قاعدگی یا یائسگی، زنان بیش از مردان در معرض این عارضه قرار دارند.
- افراد دارای اضافهوزن: وزن زیاد باعث افزایش فشار روی رگهای پا و تضعیف دیوارهی وریدها میشود.
- کسانی که زیاد میایستند یا مینشینند: مشاغلی مانند معلمی، پرستاری یا کارمندی که نیاز به ایستادن یا نشستن طولانی دارد، احتمال بروز واریس را بالا میبرد.
- افراد بالای ۴۰ سال: با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی رگها کاهش مییابد و دریچههای وریدی کارایی خود را از دست میدهد.
- افرادی که در معرض نور آفتاب زیاد هستند: به ویژه در مورد رگهای عنکبوتی صورت، نور مستقیم خورشید میتواند باعث گشاد شدن مویرگها شود.
- افرادی با سبک زندگی کمتحرک: نداشتن فعالیت بدنی منظم باعث ضعف جریان خون و افزایش احتمال آسیب به رگها میشود.
🔔 درباره واریس طنابی و بهترین روش درمان آن نیز در مقاله مربوطه بیشتر بخوانید.
نحوه تشخیص واریس عنکبوتی
تشخیص واریس عنکبوتی معمولا کار پیچیدهای نیست، اما بررسی دقیق آن از سوی جراح واریس اهمیت زیادی دارد؛ زیرا گاهی ممکن است این رگهای سطحی نشانهای از مشکلات عمیقتر در جریان خون باشد. در قدم اول پزشک با مشاهده ظاهری پوست، به ویژه در ناحیه پاها یا صورت، وجود رگهای ظریف و رنگی را ارزیابی میکند.
در کنار معاینه فیزیکی گاهی برای اطمینان از سلامت رگهای عمقی از سونوگرافی داپلر استفاده میشود. این روش غیرتهاجمی با امواج صوتی، جریان خون در رگها را نشان میدهد و به پزشک کمک میکند تا دریابد آیا دریچههای وریدی عملکرد درستی دارد یا خیر. همچنین، پزشک معمولا درباره سابقه خانوادگی، مدت زمان بروز علائم، شغل و میزان فعالیت روزانه بیمار نیز سؤال میپرسد؛ چون این عوامل در تشخیص و انتخاب نوع درمان موثر است.
چرا دکتر ناصر ملک پور؟!
12 سال هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
چاپ 61 مقاله علمی پژوهشی و 2 جلد کتاب
پایهگذار رشته فلوشیپ لاپاروسکوپی
بیش از 10/000 جراحی موفق و جراحی چاقی

چگونه میتوان از واریس عنکبوتی پیشگیری کرد؟
پیشگیری از واریس عنکبوتی تا حد زیادی امکانپذیر است؛ به ویژه اگر از قبل در معرض عوامل خطر باشید یا سابقه خانوادگی این مشکل را داشته باشید. در واقع رعایت چند اصل ساده میتواند تاثیر چشمگیری در جلوگیری از بروز این عارضه داشته باشد:
- پیادهروی روزانه، شنا یا دوچرخهسواری باعث تقویت عضلات ساق پا و بهبود جریان خون در وریدها میشود.
- اگر شغل شما نیاز به ایستادن یا نشستن زیاد دارد، هر ۳۰ دقیقه وضعیت خود را تغییر دهید یا چند قدم راه بروید.
- هنگام استراحت، پاها را کمی بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا بازگشت خون به قلب راحتتر انجام شود.
- اضافه وزن یکی از مهمترین عوامل افزایش فشار در رگهای پا است. سعی کنید وزن خود را به محدوده نرمال برسانید.
- لباسهای خیلی چسبان یا کمربندهای سفت میتواند جریان خون را مختل کند. بنابراین از پوشیدن آنها تا حد امکان پرهیز کنید.
- پوشیدن جوراب واریس به بهبود گردش خون و کاهش فشار در رگها کمک میکند؛ به ویژه برای افرادی که مدت زیادی سرپا هستند.
واریس عنکبوتی مچ پا

واریس عنکبوتی مچ پا یکی از شایعترین محلهای بروز رگهای سطحی است؛ زیرا مچ پا نقطهای است که بیشترین فشار خون وریدی را در زمان ایستادن تحمل میکند. دلیل اصلی پیدایش آن در این ناحیه، افزایش فشار مزمن در رگهای سطحی است که میتواند در اثر ایستادن طولانی، چاقی، بارداری یا مشکلات دریچههای وریدی ایجاد شود.
با گذشت زمان، دیوارهی رگها ضعیف شده و خون به جای بازگشت به قلب، در ناحیهی مچ تجمع پیدا میکند.همین امر باعث گشاد شدن مویرگها و ایجاد ظاهر رگ های عنکبوتی میشود.
در برخی موارد، واریس مچ پا با احساس سنگینی، خارش یا تورم خفیف همراه است و ممکن است در پایان روز تشدید شود.
توصیه میشود افرادی که با این مشکل مواجه هستند، از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند یا ایستادن طولانی مدت خودداری کنند. همچنین در صورت مشاهده تغییر رنگ یا درد مداوم، برای بررسی بیشتر به متخصص جراحی عروق مراجعه نمایند.
درمان واریس عنکبوتی
برای درمان واریس عنکبوتی روشهای مختلفی وجود دارد که بسته به شدت و محل درگیری انتخاب میشود. هدف اصلی درمان، بهبود ظاهر پوست، کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت آسیبهای عروقی است. رایجترین روشهای درمانی عبارتاند از:
- اسکلروتراپی: در این روش محلول خاصی به داخل رگ تزریق خواهد شد تا دیواره آن چسبیده و به تدریج از بین میرود. این روش موثرترین درمان برای رگهای کوچک و سطحی است.
- لیزر درمانی: اشعه لیزر با تابش مستقیم بر رگ، باعث بسته شدن و محو شدن تدریجی آن میشود. این روش بیشتر برای رگهای ریز و روی صورت یا پا کاربرد دارد.
- لیزر درونوریدی (EVLT): در مواردی که رگهای عمیقتر درگیر باشد، لیزر از داخل رگ تابانده میشود تا مسیر جریان خون غیرطبیعی بسته شود.
- میکروفلبکتومی: یک روش جراحی واریس پا ظریف است که در آن رگهای سطحی از طریق برشهای کوچک از پوست خارج میشود.
درمان خانگی رگهای عنکبوتی پا
اگرچه برخی روشهای درمان خانگی واریس عنکبوتی پا میتواند به کاهش التهاب و بهبود ظاهر پوست کمک کند، اما جایگزین درمانهای تخصصی نیست. هدف اصلی از این روشها، تقویت جریان خون و کاهش فشار در رگهاست. اقداماتی مانند پیادهروی منظم، بالا نگه داشتن پاها، ماساژ ملایم، استفاده از جوراب واریس و رعایت رژیم غذایی سرشار از ویتامین C و آنتیاکسیدانها میتوانند تا حدی به کنترل علائم کمک کند.
با این حال باید توجه داشت که این روشها بیشتر نقش حمایتی دارد و نمیتواند رگهای آسیبدیده را به طور کامل از بین ببرد. در صورتی که رگها گسترده، دردناک یا از نظر ظاهری آزاردهنده باشد، لازم است برای انتخاب روش درمانی مناسب به بهترین دکتر واریس در تهران مراجعه شود.
درمان سریع خانگی رگهای عنکبوتی صورت
واریس عنکبوتی صورت معمولا به دلیل نازکی پوست و قرار گرفتن در معرض آفتاب یا تغییرات دمایی ظاهر میشود. در خانه میتوان با چند اقدام ساده، ظاهر آنها را تا حدی کاهش داد، اما این روشها درمان قطعی محسوب نمیشود. استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب میتواند به کاهش قرمزی پوست و این مشکل کمک کند.
با این حال، اگر رگها پررنگ و گسترده باشد، درمان های خانگی واریس پا تاثیر محدودی دارد. در چنین شرایطی، مراجعه به متخصص برای انجام دیگر روشهای درمانی ضروری خواهد بود.

درمان رگهای عنکبوتی در طب سنتی
در طب سنتی، واریس عنکبوتی نتیجه اختلال در گردش خون و ضعف دیواره رگها دانسته میشود. هدف درمان در این رویکرد، بهبود جریان خون، تقویت عروق و کاهش التهاب است. در این طب استفاده از گیاهان دارای خاصیت ضدالتهابی و بهبوددهنده گردش خون میتواند به کاهش علائم کمک کند.
همچنین ماساژ ملایم پا با روغنهای طبیعی همراه با تغذیهای سرشار از میوهها و سبزیجات تازه، در تقویت رگها موثر است. با این حال، باید تاکید کرد که روشهای طب سنتی بیشتر نقش حمایتی دارد و جایگزین درمانهای پزشکی قطعی نخواهد بود.
عوارض واریس عنکبوتی چیست؟
در بیشتر موارد، واریس عنکبوتی تنها یک مشکل ظاهری محسوب میشود و خطری برای سلامتی ایجاد نمیکند؛ اما در برخی افراد، به ویژه زمانی که علت زمینهای درمان نشده باشد، میتواند نشانهای از اختلال در عملکرد عروق باشد. مهمترین عوارض احتمالی عبارتاند از:
- احساس سنگینی و خستگی در پاها به دلیل اختلال در بازگشت خون.
- تورم خفیف یا التهاب پوستی در ناحیه درگیر.
- تیره شدن پوست یا تغییر رنگ موضعی در اطراف رگهای آسیبدیده.
- خارش یا سوزش مداوم پوست که گاهی باعث تحریک و زخم سطحی میشود.
- در موارد پیشرفتهتر، افزایش احتمال ایجاد واریسهای عمیقتر یا نارسایی وریدی مزمن.
سوالات متداول درباره واریس عنکبوتی
وقتی واریس عنکبوتی همراه با درد، تورم، تغییر رنگ پوست یا احساس سنگینی در پاها باشد، بهتر است برای بررسی دقیقتر به پزشک متخصص عروق مراجعه کنید.
رگ های عنکبوتی نازک، سطحی و معمولا بدون برجستگی است. اما واریس رگهایی بزرگتر، پیچخورده و برجسته است که اغلب با درد و ورم همراه میشود.
در بیشتر موارد خطرناک نیست؛ اما اگر گسترده شود یا با علائمی مانند درد و التهاب همراه باشد، میتواند نشانهای از مشکلات عروقی باشد و نیاز به بررسی دارد.
خیر، معمولا واریس عنکبوتی خودبهخود از بین نمیرود؛ اما با تغییر سبک زندگی، ورزش و در صورت نیاز درمانهای پزشکی میتوان ظاهر آنها را تا حد زیادی کاهش داد.
کلام آخر
واریس عنکبوتی اگرچه در بیشتر موارد مشکل خطرناکی نیست، اما میتواند نشانهای از ضعف در جریان خون یا دیواره رگها باشد. تشخیص به موقع و توجه به سبک زندگی سالم، مانند تحرک کافی، تغذیه مناسب و اجتناب از ایستادن طولانی، نقش مهمی در کنترل آن دارد. در صورت بروز درد یا گسترش بیشتر آن، مراجعه به پزشک بهترین راه برای انتخاب درمان موثر و پیشگیری از پیشرفت بیماری است.



