یکی از مشکلات جوامع ماشینی امروز، چاقی است. چاقی مفرط میتواند در طولانی مدت زمینهساز ابتلا به بیماریهای مزمنی مانند بیماری قلبی، دیابت نوع دوم و دردهای مفصلی شود. به همین دلیل پزشکان توصیه میکنند که فرد قبل از جدی شدن عوارض چاقی، برای کاهش وزن اقدام کند. با اینحال؛ گاهی روشهای غیرجراحی نتیجه مطلوب و اثربخشی قابلتوجه برای دستیابی به وزن ایدهآل را ندارند. به همین جهت قصد داریم در این مقاله درباره روش دیگر کاهش وزن و لاغری یعنی جراحی چاقی و انواع آن، همه چیز را برایتان توضیح دهیم.
اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در زمینه عمل معده برای لاغری هستید، تا انتهای این مقاله را همراه ما باشید!
جراحی چاقی (جراحی باریاتریک) چیست؟
جراحی چاقی که به آن جراحی باریاتریک نیز میگویند، زمانی انجام میشود که فرد از روشهای دیگر مانند رژیم غذایی و یا ورزش جواب نگرفته یا با بیماریهای مزمن ناشی از چاقی مانند دیابت و… درگیر شده است. در چنین موقعیتهایی، پزشک بعد از بررسی وضعیت سلامت جسمانی فرد، پیشنهاد میکند که از جراحی چاقی برای کاهش وزن استفاده شود.
در جراحی باریاتریک جراح لاپاراسکوپی با ایجاد تغییراتی در سیستم گوارش، معمولاً در معده و گاهی در روده کوچک به فرد کمک میکند تا کالری کمتری دریافت کند و احساس سیری طولانیتری داشته باشد. این عمل لاغری علاوه بر کاهش وزن، میتواند در درمان و پیشگیری بسیاری از بیماریهای مرتبط با چاقی مانند دیابت و کبد چرب هم مؤثر باشد.
در حال حاضر، روشهای مختلفی برای انجام جراحی باریاتریک وجود دارد که در بخش بعد به آنها اشاره میکنیم.
تصاویر قبل و بعد جراحی چاقی دکتر ناصر ملک پور
انواع جراحی چاقی
جراحی چاقی انواع مختلفی دارد و معمولاً بهترین جراح چاقی در تهران با توجه به سلامت عمومی، نیازها و ترجیح شخصی شما روش جراحی باریاتریکی که نتیجه بهتری را برایتان خواهد داشت، به شما توصیه میکند. در ادامه متداولترین روشهای عمل معده برای لاغری را برایتان شرح میدهیم.
پیش از معرفی انواع روشهای جراحی لاغری پیشنهاد میکنیم از طریق فرم زیر میزان اضافه وزن خود را بسنجید.
چاقی یا لاغر؟! نمیدونی؟
عمل اسلیو معده (Gastric sleeve)
یکی از رایجترین روشهای جراحی لاغری، عمل اسلیو معده است که به آن اسلیو گاسترکتومی هم میگویند. دلیل اصلی محبوبیت این عمل ساده بودن فرایند جراحی آن نسبت به سایر روشهاست. در عمل اسلیو معده، پزشک بخش بزرگی از معده را برمیدارد – حدود 80٪ – و تنها بخش کوچک و لولهای شکلی از معده باقی میماند. با این روش حجم معده تا حد زیادی کاهش پیدا میکند و اشتها کم میشود. علت اصلی کاهش اشتها این است که بعد از برداشتن بافت معده، هورمونهای گرسنگی (هورمون تنظیمکننده اشتها یا هورمون گرلین) کمتری از بافت معده ترشح میشود و در نتیجه به طور طبیعی مقدار غذایی که میتوانید در هر وعده مصرف کنید کاهش یافته و سریعتر احساس سیری میکنید.
✔نکاتی که در جراحی اسلیو معده باید به آنها توجه کنید:
- عمل اسلیو معده برگشتناپذیر است مگر در برخی موارد.
- این روش میتواند باعث کاهش وزن سریع (بین 22 تا 52 کیلوگرم و بالاتر) شود.
- عمل اسلیو معده برای کسانی که شاخص توده بدنی (BMI) بالای 35 و 40 دارند، مناسب است.
- انجام این عمل به افراد مسن و کسانی که مشکل تنفسی، رفلاکس معده یا بیماری خودایمنی دارند، توصیه نمیشود.
عمل بای پس معده (Gastric bypass)
انواع مختلفی از جراحیهای بای پس معده وجود دارد؛ از جمله عمل بای پس معده Roux-en-Y (RYGB)، مینی بای پس معده و انحراف بیلیوپانکراس با سوئیچ دوازدهه (BPD-DS). بهطورکلی؛ در عمل بای پس معده، ابتدا بخش کوچکی از معده با پانچ جدا میشود تا حجم معده کاهش یابد. سپس مسیر جدیدی از روده کوچک به معده ایجاد میشود.
به عبارت سادهتر؛ در این عمل نه تنها حجم معده کم میشود، بلکه بخشی از قسمت بالایی روده هم از روند هضم غذا حذف میشود تا بدن کالری کمتری نسبت به قبل جذب کند. بای پس معده سبب تغییر در میزان ترشح هورمونها شده و همین موضوع بر اشتها و میزان متابولیسم بدن تأثیر میگذارد.
✔توجه داشته باشید که:
- روش بای پس معده پیچیدهتر بوده و نیازمند تخصص بالای جراح است.
- این روش تقریباً برگشتناپذیر است. یعنی برگرداندن وضعیت معده و روده کوچک به حالت اولیه و قبل از جراحی دشوار است، اما در صورت نیاز جراح ممکن است آن را انجام دهد.
- عمل بای پس معده میتواند باعث کاهش وزن سریع تا 45 کیلوگرم شود و مناسب افرادی است که شاخص توده بدنی بالای 35 یا 40 را دارند.
- در این روش احتمال بروز مشکلات ناشی از کمبود مواد مغذی بیشتر است و به همین دلیل باید به طور منظم مولتیویتامین، کلسیم و ویتامین B-12 مصرف شود.
عمل مینی بای پس معده (mini-gastric bypass)
عمل مینی بای پس معده یا بای پس معده تک آناستوموز، روش جدیدی است که در سالهای اخیر طرفدار پیدا کرده و تفاوتهایی با روش بای پس کلاسیک دارد. عمل مینی بای پس معده پیچیدهتر بوده و احتمال نشت از اتصال جدید بین معده و روده کوچک (برای کمتر کردن مسیر هضم و جذب غذا) در آن کمتر است.
دلیل اصلی این موضوع این است که بر خلاف روش بای پس معده کلاسیک، در مینی بای پس فقط یک اتصال جدید در معده ایجاد میشود. همین امر منجر میشود که زمان این جراحی کمتر باشد. در این روش نیز بخشی از معده با پانچ جدا میشود و سپس روده کوچک از مسیر جدیدی به معده متصل میشود تا زمان جذب غذا کمتر شده و غذا سریعتر دفع شود.
✔بنابراین توجه داشته باشید که:
- مینی بای پس معده تا حد زیادی به کاهش وزن کمک میکند.
- احتمال بروز مشکل رفلاکس معده در این روش کمی بیشتر است.
- این روش تحت شرایط خاصی (مشکلات سوءتغذیه، رفلاکس خیلی شدید یا…) برگشتپذیر است؛ چراکه هیچ بخشی از معده به طور کامل برداشته نشده و میتوان پانچهایی که برای تقسیم معده گذاشته شده را خارج کرد.
- این عمل باید حتماً توسط جراح معتبر و ماهر انجام شود؛ چون نسبت به جراحیهای دیگر پیچیدگی بیشتری دارد.
- مینی بای پس مناسب افرادی است که BMI بالاتر از ۳۵ یا 40 را دارند.
- انجام این عمل در سنین بالای 65 سال خطرناک است و حتماً باید توسط پزشک تأیید شود.
عمل بالون معده
بالن معده درمانی موقتی است که با کاهش حجم معده بدون جراحی و یا ایجاد برش در بافت معده، به لاغری بیمار کمک میکند. در این عمل، پزشک بالون بادوامی از جنس لاستیک سیلیکونی را در معده فرد قرار میدهد تا حجم معده را کاهش دهد. در عمل بالون معده، ابتدا بالون توسط جراح تخلیه شده و با استفاده از آندوسکوپ (لوله نازک و انعطافپذیر) از طریق دهان به معده وارد میشود و بعد بالون را با محلول نمکی (آبنمک) پر میکنند.
✔نکاتی که در عمل بالون معده باید به یاد داشته باشید:
- این روش به آسانی برگشتپذیر است و میتواند تا شش ماه در معده باقی بماند و بعد باید برداشته شود.
- این عمل کم تهاجمی بوده و عوارض خطرناکی ندارد.
- عمل بالون معده مناسب کسانی است که شاخص توده بدنی بین 30 تا 40 را دارند.
- این عمل دوره نقاهت کوتاهی دارد و میتوان به سرعت فعالیتهای روزانه را از سر گرفت.
عمل حلقه معده یا گاستریک باندینگ (adjustable gastric band)
جراحی حلقه معده یا (گاستریک باندینگ) یکی از انواع جراحیهای چاقی است که در آن جراح چاقی با قرار دادن یک نوار سیلیکونی به نام Lap-Band، در قسمت بالایی معده، ظرفیت آن را کاهش میدهد. این عمل سبب کنترل میزان ورود غذا به معده شده و سرعت عبور غذا از معده را کندتر میکند و همین امر سبب میشود که برای مدت طولانیتری احساس سیری کنید.
در عمل حلقه معده، بعد از اینکه جراح حلقه را در اطراف قسمت فوقانی معده قرار داد، لوله کوچکی به حلقه متصل میشود. این لوله از طریق یک دریچه که در زیر پوست شکم جاگذاری شده، قابل دسترس است و جراح با کمک این لوله محلول نمکی را به حلقه تزریق و آن را باد میکند.
از مزایای اصلی این روش میتوان به امکان تنظیم میزان فشردگی حلقه اشاره کرد. توجه داشته باشید که:
- عمل حلقه معده برگشتپذیر است.
- در این عمل میتوان در صورت بروز عوارض جانبی، میزان انقباض و فشردگی حلقه را تنظیم کرد.
- جراحی حلقه معده مناسب کسانی است که شاخص توده بدنی بین 30 تا 40 را دارند.
- در فرایند عمل حلقه معده، هیچ برشی در معده ایجاد نمیشود و در نتیجه احتمال بروز مشکل جذب نشدن مواد معدنی و کمبود ویتامین در این روش کمتر است.
عمل ساسج معده
عمل ساسج معده یا (Bilio-pancreatic diversion with duodenal switch /BPD-DS) روشی پیچیده و ترکیبی است که در آن جراح هر دو تکنیک گاسترکتومی اسلیو و بای پس را انجام میدهد. در جراحی ساسج معده، جراح تقریباً 60 تا 70 درصد معده را برمیدارد تا معده شکل لولهای به خود بگیرد مانند (عمل اسلیو گاسترکتومی). بعد از آن عمل بای پس معده یا همان جدا کردن دوازدهه و اتصال آن به کیسه معده جدید انجام میشود.
در نتیجه این عمل، غذا فقط از کیسه کوچک معده عبور میکند و بعد در آخرین قسمت روده کوچک تخلیه میشود. این عمل با کاهش روند هضم غذا و جذب کالری و مواد مغذی، به لاغری کمک میکند. از نکاتی که درباره این عمل پیچیده باید بدانید، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- این عمل مناسب افرادی است که شاخص توده بدنی بالای 35 یا 40 را دارند.
- احتمال بروز اختلالات متابولیک، اسهال، کمبود ویتامین و مواد معدنی در این جراحی بالا است و به همین دلیل باید از راههای جایگزین دیگری، ویتامین و مواد معدنی موردنیاز بدن را تأمین کرد.
- این نوع جراحی برگشتناپذیر است؛ چون بخشی از معده در آن برداشته میشود.
- این جراحی پیچیدهتر از عمل اسلیو معده و بای پس معده است.
- خطر انسداد روده، عارضهای نادر، در این روش بالاتر از جراحی اسلیو معده است.
بهترین روش جراحی برای درمان چاقی
حالا ممکن است این سؤال ذهنتان را مشغول کرده باشد که بهترین روش جراحی برای درمان چاقی چیست؟ باید بگوییم که پاسخ دقیق و مشخصی برای این سؤال وجود ندارد؛ چون روش جراحی تا حد زیادی به ویژگیهای فرد، شاخص توده بدنی، سن، سلامت جسمانی، سابقه پزشکی و ترجیح شخصی بستگی دارد. برای نمونه برخی از افراد ترجیح میدهند از روشهای کم تهاجمی استفاده کنند یا بعضی دیگر میخواهند در زمان کوتاهی به وزن ایدهآل خود دست یابند؛ بنابراین بهترین کار این است که توسط یک جراح ماهر ویزیت شوید.
جراح چاقی با بررسی وضعیت بدنی شما و شنیدن درخواستها و نگرانیهایی که دارید، بهترین روش جراحی را به شما پیشنهاد میکند تا نتیجه مطلوبی از عمل لاغری بگیرید. با این وجود در صورتی که میخواهید اطلاعات دقیقتری درباره مقایسه و تفاوت های اسلیو و بای پس معده به دست آورید، مقاله مربوطه را با دقت مطالعه کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان فرم زیر را پر کنید.
کاندیدای مناسب جراحی چاقی
برای اینکه کاندیدای مناسب عمل معده برای لاغری باشید، باید:
1️⃣شاخص توده بدنی و BMI بالاتر از 35 تا 40 داشته باشید و با مشکلات ناشی از چاقی مانند آپنه خواب، فشارخون بالا، دیابت نوع 2 یا مشکل درد مفصل درگیر باشید.
2️⃣رژیمهای غذایی و ورزش تأثیر قابلتوجهی بر کاهش وزنتان نداشته باشد.
3️⃣انگیزه کافی برای تغییر عادتهای بد رژیم غذایی خود داشته باشید برای مثال (کاهش مصرف قند، غذاهای پرکالری و فست فودها و …).
مزایا و فواید جراحی چاقی
عمل معده برای لاغری مزایای زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- کاهش وزن قابل توجه و پایدار: جراحی باریاتریک میتواند منجر به کاهش وزن 30 تا 80 درصدی شود که رسیدن به این وزن اغلب از طریق رژیم غذایی و ورزش دشوار است.
- بهبود سلامت بدنی: جراحی میتواند منجر به تنظیم قند خون و کنترل دیابت نوع 2 شود.
- کاهش خطر عوارض مرتبط با چاقی: کاهش وزن به طور قابلتوجهی خطر بروز بیماریهای قلبی، سکته مغزی، مشکلات مفصلی و برخی سرطانها را کاهش میدهد.
- افزایش انرژی و تحرک: با کاهش وزن از طریق جراحی چاقی میتوان سطح انرژی بالاتری داشت.
- افزایش اعتمادبهنفس: کاهش وزن، تأثیر زیادی بر افزایش اعتمادبهنفس نسبت به ظاهر و بدن دارد.
- کاهش درد و ناراحتی مفصلی: کاهش وزن میتواند درد مفصل پا و کمر درد را کاهش دهد، کیفیت خواب را بهبود بخشد و مشکلات تنفسی را کمتر کند.
خطرات و عوارض جراحی چاقی
عمل لاغری با لاپاراسکوپی نیز مانند هر جراحی دیگری ممکن است خطرات و عوارضی را در پی داشته باشد. با این حال احتمال بروز این عوارض به سلامت عمومی، سن، روش جراحی و مقدار اضافه وزن بستگی دارد. خطرات و عوارضی که امکان دارد بعد از جراحی چاقی با آن روبهرو شوید، عبارتند از:
❌خونریزی
❌عفونت معده یا روده کوچک
❌گاستریت (التهاب مخاط معده)، سوزش سر دل
❌زخم معده
❌انسداد روده
❌لخته شدن خون در پا
❌سنگ کیسه صفرا
❌سندرم دامپینگ
❌سوء تغذیه
❌فتق
❌کمبود ویتامین و مواد مغذی موردنیاز بدن
❌ضعف بدنی ناشی از کمبود ویتامین
❌رفلاکس معده (بعد از گاسترکتومی اسلیو شایعتر است).
پیشنهاد میکنیم درباره نگرانیهای خود و عوارض عمل معده برای لاغری با یک پزشک متخصص مانند دکتر ناصر ملک پور مشورت کنید. دکتر ملک پور و تیم تخصصی ایشان تمامی جوانب بیمار را میسنجند و به شما کمک میکنند تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.
چرا دکتر ناصر ملک پور؟!
12 سال هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
چاپ 61 مقاله علمی پژوهشی و 2 جلد کتاب
پایهگذار رشته فلوشیپ لاپاروسکوپی
بیش از 10/000 جراحی موفق و جراحی چاقی
جراحی چاقی چگونه باعث کاهش وزن می شود؟
همانطور که گفتیم، در انواع مختلف عمل لاغری تلاش میشود تا با کوچکتر کردن معده به وسیله پانچ، بالون، حلقه یا برداشتن بخشی از بافت آن، حجم معده کم شود. وقتی معده کوچکتر میشود، شما زودتر احساس سیری میکنید و از غذا خوردن دست میکشید. همچنین با کاهش حجم معده، هورمون گرلین کمتر ترشح میشود و دیرتر گرسنه میشوید. البته در بعضی از روشها مانند (بای پس معده) در فرایند هضم و جذب غذا نیز تغییراتی ایجاد میشود تا میزان کالری دریافتی کمتر شده و در نهایت وزن کاهش پیدا کند.
هزینه عمل جراحی چاقی چقدر است؟
هزینه عمل جراحی باریاتریک به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
🟢نوع عمل و میزان پیچیدگی آن
🟢محل اقامت یا شهری که در آن زندگی میکنید.
🟢نوع خدمات و امکانات مرکز جراحی
🟢تجربه و تخصص جراح
آیا در عمل لاغری امکان بازگشت وزن وجود دارد؟
بهطورکلی؛ بله. بعد از جراحی چاقی امکان افزایش وزن دوباره در بعضی از افراد وجود دارد. اما این به معنای آن نیست که عمل معده برای لاغری ناموفق است. عوامل مختلفی منجر به افزایش وزن مجدد میشود که عبارتند از:
- تغییر ندادن سبک زندگی (نداشتن رژیم غذایی سالم و کمتحرکی)
- بیماریهای زمینهای
- نوع جراحی (برای مثال در جراحی بالون معده نسبت به عمل اسلیو معده، امکان برگشت اضافه وزن بیشتر است).
در نتیجه با انتخاب جراح ماهر، روش درمانی صحیح و رعایت دستورالعملهای بعد از عمل لاپاراسکوپی میتوانید تا حد زیادی از برگشت اضافه وزن جلوگیری کنید.
سوالات متداول جراحی چاقی
آیا بیمه هزینه جراحی چاقی را پرداخت میکند؟
این موضوع به میزان شاخص توده بدنی فرد و همچنین تا حد زیادی به نوع بیمه و شرکت بیمهگذار بستگی دارد. معمولاً عمل لاغری زیرمجموعه عملهای زیبایی در نظر گرفته میشود و در نتیجه اغلب شرکت بیمه هزینهای را پرداخت نمیکند.
آیا جراحی چاقی باعث افزایش سوخت و ساز بدن می شود؟
جواب این سؤال به نوع جراحی بستگی دارد. در برخی از روشها، مانند جراحی بای پس معده، میزان متابولیسم پایه (BMR) کمی افزایش مییابد. بااینحال در بیشتر روشهای عمل معده برای لاغری، دلیل اصلی کاهش وزن کوچکتر شدن معده یا تغییر در شیوه هضم غذا است.
مصرف غذا بعد از جراحی چاقی چگونه است؟
معمولاً بعد از جراحی چاقی حجم وعدههای غذایی به دلیل تغییر اندازه معده به طور قابلتوجهی کمتر میشود. همچنین برای دستیابی به نتیجه طولانی مدت، باید مصرف قند و غذاهای فراوری شده را به حداقل رساند و رژیم غذایی سالمی داشت.
جراحی چاقی دیابت را درمان میکند؟
جراحی چاقی به طور مستقیم باعث درمان دیابت نوع ۲ نمیشود؛ اما کاهش مصرف کالری و کنترل قند خون بعد از انجام عمل لاغری، کمک زیادی به بهبود شرایط جسمی میکند.
نکتهای که باید در نظر داشته باشید این است که سبک زندگی و غذاهایی که مصرف میکنید تأثیر زیادی در تنظیم قند خون دارد و همین باعث میشود علائم دیابت نوع دوم کنترل شود.
خلاصه
همانطور که در این مطلب توضیح دادیم، یکی از روشهای کاهش وزن، جراحی چاقی است. این روش معمولاً بیشتر در زمانهایی که اضافه وزن فرد بالا بوده و سلامت جسمی فرد به خطر افتاده و رژیم غذایی و ورزش برای کاهش وزن بیتأثیر است، پیشنهاد میشود. جراحی باریاتریک انواع مختلفی دارد و پزشک بعد از بررسی کردن آزمایشها و وضعیت سلامت بدن، بهترین روش جراحی لاغری را پیشنهاد میکند.
درست است که جراحی چاقی در اغلب مواقع موفقیتآمیز است، اما باید بدانید که عمل لاغری به تنهایی کافی نیست و برای تثبیت وزن خود پس از انجام جراحی، باید در سبک زندگی خود تغییرهای اساسی ایجاد کرده و سالمتر زندگی کنید. بدینترتیب میتوانید مطمئن باشید که نتیجه عمل معده برای لاغری دائمی بوده و امکان بازگشت اضافه وزن تا حد بسیاری کمتر میشود. اگر همچنان در مورد جراحی باریاتریک سؤالی دارید، میتوانید برای گرفتن وقت ویزیت با شمارههای مطب تماس بگیرید و یا با پر کردن فرم مقاله سوالات خود را از ما بپرسید.
مشاوره حضوری با دکتر ناصر ملک پور
اگر برای عمل اسلیو معده، بای پس معده و… قصد مراجعه به دکتر ناصر ملک پور (فوق تخصص جراحی لاپاراسکوپی) را دارید، میتوانید با شماره زیر تماس بگیرید.
2 پاسخ
آقای دکتر من هم خیلی غذا دوست دارم هم خوراکی و شیرینی
کدوم روش برام بهتره؟ البته من میخوام وقت مشاوره بگیرم ازتون ولی دارم یکم الان درباره روش ها تحقیق میکنم
سلام سونیای عزیز
تشخیص اینکه اسلیو یا بای پس برای شما بهتر است بعد از بررسی فاکتورهای متعدد تعیین می شود و نیاز به جلسه معاینه و مشاوره حضوری دارد.